Monday, August 27, 2012

Wasanii watakiwa kujiendeleza kitaaluma


Na Mwandishi BASATA

Mkufunzi wa masuala ya uandaaji wa Filamu Ngalimecha
 Ngahyoma akizumza jambo na wadau wa sanaa
ukumbi wa Basata

Wasanii wa nchini wametakiwa kujiimarisha katika masuala ya taaaluma ili waweze kufanya kazi zenye ubora na zinazokidhi mahitaji ya soko la ndani na nje ya nchini.

Akizungumza katika Jukwaa la Sanaa jana, mkufunzi wa masuala ya uandaaji wa filamu hapa nchini Ngalimecha Ngahyoma amesema kumekuwa na matatizo mengi katika uandaaji wa kazi za filamu hapa nchini kutokana na wasanii kutokuelewa misingi ya uandaaji wa filamu.

“Kuna maeneo ya msingi ambayo yanahitaji watu kubobea ili kuyafanya kwa utimilifu, na hakuna njia ya mkato ni lazima kuyapata shuleni kwa maana lazima mtu ufundishwe. Wasanii wengi wanatumia vipaji vyao, lakini matokeo ya kufanya mambo kwa vipaji ndiyo haya ambayo yanatupa filamu zenye matatizo katika maeneo mbalimbali,” alisema.

Tuesday, August 7, 2012

BASATA LAKERWA NA WASANII KUNG’ANG’ANIA FILAMU NA MUZIKI PEKEE

BASATA LAKERWA NA WASANII KUNG’ANG’ANIA FILAMU NA MUZIKI PEKEE


Na Mwandishi wa BASATA

Sehemu ya wadau waliohudhuria kwenye Jukwaa la Sanaa
wiki hii wakifuatilia kwa makini programu
Baraza la Sanaa la Taifa (BASATA) limeeleza kusikitishwa na hali iliyopo sasa ya wasanii kuzipa kisogo Sanaa zingine na kung’ang’ania filamu na muziki pekee hali inayowafanya wengi wao kubaki wakihangaika na kulalama.

Akizungumza wiki hii kwenye programu ya Jukwaa la Sanaa inayofanyika makao makuu ya Basata, Katibu Mtendaji wa BASATA Ghonche Materego alisema kuwa, ni jambo la kushangaza kuona wasanii wakifunga milango yote katika sekta ya Sanaa na kubaki wakihangaika na madirisha mawili tu ya filamu na muziki.

“Ndugu zangu hebu tujiulize tu, Sanaa ni pana sana na ina fursa nyingi katika kutupa ajira na kuzalisha kipato kwa vijana wengi lakini kwa nini wote tunang’ang’ana na filamu na muziki pekee? Fursa nyingine tunamwachia nani? Alihoji Materego.

Monday, August 6, 2012

Wabunge ‘wala’ rushwa marufuku kuingia China

Bunge la Tanzania Mjini Dodoma















Tumeambiwa na tunafahamu siku zote kuwa rushwa ni adui wa haki, na ni ya wananchi, ya binadamu, ama ya viumbe vilivyo hai walau kulingana  na miongozo na makubaliano yetu. Moja ya makubaliano hayo, kwa Tanzania ni kuwa rushwa ni adui wa haki, na kwenye kanuni/ ahadi za mwanaTANU (chama kilichopigania uhuru wa Tanganyika) kulikuwa na ahadi ya kutotoa na kutopokea rushwa kwani hupinga ama huzuia watu wengine kupata haki zao.

Katika nchi nyingi duniani, Tanzania ikiwa mojawapo, kuna utaratibu wa kuwa na chombo cha kutolea mawazo, kuihoji serikali iliyo madarakani, kutunga sheria n.k. Chombo hicho kinafanya kazi kwa uwakilishi; si rahisi kwa mwananchi mmoja mmoja kuingia katika chombo hiko kutetea, kudai haki yake ama/ na kufanya shughuli zingine za chombo hicho ambazo kwetu kinajulikana kwa jina la BUNGE. Kwa kuwa si rahisi wote kuingia basi tumelazimika kuwa na wawakilishi wachache ili wawe SAUTI zetu na waseme na kutenda kwa niaba yetu. Hivi karibuni tumesikia habari ya kushangaza juu ya hawa wawakilishi wetu. Tumesoma na kusikia vyombo vya habari vikielezea juu ya baadhi ya wawakilishi wetu hawa wakifanya kile tulichofundishwa kuwa ni adui wa haki, sio lengo la makala hii kuongelea suala hilo bali tu kuiwasilisha makala iliyo katika gazeti la MTANZANIA inayoeleza juu ya kicha habari.   

Mwalimu JKNyerere aliwahi kusema IKULU ni patakatifu nadhani BUGENI halikadhalika ni vivyo hivyo. Je, kama kweli kuna wabunge wameenda kinyume na utakatifu inafaa kweli waendelee kuwepo patakatifu?

Na Arodia Peter .

TUHUMA za rushwa zinazoendelea kuwaandama wabunge, zimechukua sura mpya, baada ya Serikali ya China kujiandaa kupiga marufuku wabunge wote wanaotuhumiwa kujihusisha na rushwa kuingia nchini humo.

Habari za uhakika ambazo MTANZANIA imezipata kutoka ubalozi wa China hapa nchini, zinasema umepokea taarifa rasmi kutoka kwa viongozi wakuu wa China, wafuatilie kwa karibu wabunge wote wanaotuhumiwa kwa rushwa, kisha watume taarifa ili wakibainika wasiingie kwenye nchi hiyo.
“Tumeletewa taarifa na viongozi wetu wa ngazi za juu, kuwa tufuatilie kwa kina wabunge wote ambao wanatuhumiwa na wakibainika majina yao yatumwe China, ili wazuiliwe kuingia kule,

…unajua taifa letu ni taifa ambao halina mchezo na mtu anayepokea rushwa ovyo ovyo na ni kosa la jina. kwa kiongozi kama hawa wabunge kujihusisha na siasa,

“Kwa kipindi chote hiki, kama wabunge hawa wangekuwa China leo hii, tungekuwa tunazungumza mambo mengine, wangekuwa wamechukuliwa hatua kali,

“Tunashangaa kuona kwa nini hapa kwenu, bado wanaendelea kuruhusiwa kuingia bungeni… au wanasubiri majibu ya kamati ndogo iliyoundwa kuchunguza tuhuma hizi,” kilihoji chanzo chetu.

Chanzo hicho, kilisema ubalozi wa China hapa nchini, umetuma maofisa wake mjini Dodoma kwa ajili ya kupata mwenendo wa wabunge wote wanatuhumiwa.

“Hivi sasa hapa Dodoma kuna maofisa wa ubalozi wa China, wanaendesha uchunguzi kuhusu tuhuma hizi, ikibainika ni za kweli baada ya majina ya wabunge ‘wala rushwa’ kutajwa, watachukua picha zao kwa ajili ya kuzituma China, ambako hawataruhusiwa kukanyaga kwa sababu kwao rushwa ni kosa la jinai,” kilisema chanzo chetu.

Naye Mratibu wa maombi yanayoendeshwa na Umoja wa Makanisa ya Kikristo Tanzania, mjini Dodoma Mchungaji William Mwamalanga alisema kwa kauli moja viongozi wa dini, wamesikitishwa na tuhuma hizo.

Alisema viongozi wa dini ambao wamepiga kambi mkoani Dodoma, kwa ajili ya kuliombea taifa, wamewataka wabunge wote waliotajwa wajiuzulu mara moja.

“Viongozi wa madhehebu mbalimbali tupo hapa Dodoma, kwa ajili ya kuliombea taifa, lakini moja ya jambo kubwa ambalo tumekubaliana kupita katika majimbo yao, kueleza waumini wetu matatizo haya ya rushwa… tunataka wajiuzulu kwa ajili ya kulinda heshima zao,  

Saturday, July 28, 2012

TAARIFA YA SERIKALI KUHUSU KUSUDIO LA WALIMU KUGOMA


SERIKALI kupitia Ofisi ya Katibu Mkuu Kiongozi leo, Ijumaa, Julai 27, 2012 majira ya saa tisa alasiri, imepokea notisi ya saa arobaini na nane (48) ya kusudio la walimu wanachama wa Chama cha Walimu Tanzania (CWT) kugoma kuanzia Jumatatu tarehe 30 Julai 2012 saa moja na nusu asubuhi.

Kabla ya notisi hii kutolewa, Serikali imekuwa ikifanya jitihada nyingi za kujadiliana na viongozi wa CWT kuhusu jinsi ya kuboresha maslahi ya walimu kwa nia ya kumaliza suala hili kwa maelewano kwa kutumia vyombo na ngazi mbali mbali za kisheria.

Kwa sasa, shauri hili liko Mahakama Kuu Divisheni ya Kazi na leo hii siku ya Ijumaa tarehe 27 Julai, 2012 majira ya saa sita mchana pande zote mbili zilifika Mahakamani, na Mahakama ikaamuru kwamba pande zote zikamilishe maelezo yao ifikapo siku ya Jumanne tarehe 31 Julai, 2012 saa sita mchana, ili kuiwezesha Mahakama kuendelea kusikiliza shauri hilo na hatimaye kutoa uamuzi.

Kwa hiyo, Mgomo huu siyo halali kwa sababu shauri hili bado liko Mahakamani.

Kwa msingi huo hatua ya CWT kutoa notisi ya kuanza kwa mgomo kabla ya kukamilika kwa shauri hili ni kukiuka taratibu halali za Kimahakama ambazo kila mmoja anawajibika kuziheshimu.

Serikali inapenda kuwafahamisha walimu wote kuwa kujihusisha na mgomo huu ni kwenda kinyume cha Sheria, Kanuni na Taratibu za kazi. Hivyo, walimu wanapaswa kupima madhara ya mgomo huu usiokuwa halali na Serikali inawataka walimu kupuuza mgomo huo na kutokujihusisha nao. Walimu wote wanatakiwa waendelee na kazi kama kawaida.



Peniel M. Lyimo
KAIMU KATIBU MKUU KIONGOZI
Imetolewa na:
Kurugenzi ya Mawasiliano ya Rais,
Ikulu.
Dar es Salaam.
27 Julai, 2012

Tuesday, July 17, 2012

MKUTANO WA WAKUU AFRIKA WAMALIZIKA


Viongozi wa nchi wanachama wa Umoja wa Afrika Jijini Addis Ababa.
Viogozi wa Afrika wakimaliza mkutano wa 19 wa kawaida wa Umoja wa bara hilo makao makuu ya Umoja huo jijini Addis Ababa. Pamoja na kumchangua kiongozi mpya mtendaji bi Nkosazana Dlamini-Zuma, ambaye anakuwa mwanamke wakwanza kuuongoza umoja huo, viongozi hao wamekubaliana pia kuangalia na kuifanyia kazi migogoro mikubwa miwili inayoendelea barani humo. Mgogoro ule wa kaskazini mwa Mali na ule wa Mashariki wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.

Kiongozi mpya wa Umoja wa Afrika
bi Nkosazana Dlamini Zuma picha kwa hisani ya blogu wadau

Mama Nkosazana Dlamini Zuma akifurahia jambo. Picha na wadau

 












Friday, June 22, 2012

Nafasi ya Masomo ya juu zaidi



Wanachuo wakifanya mitihani yao Picha kwa Hisani ya wadau wa blogu
Wanavyuo katika vyuo kadhaa nchini Tanzania hivi sasa wanaendelea na mitihani yao ya mwisho wa mwaka.

Tunawatakia mafanikio katika mitihani yao. Mitihani kwa maoni yangu si kipimo bora zaidi kuliko vipimo vingine, ila ndo kipimo cha uelewa kinachokubalika, inawezekana kabisa kukawa na njia nyingine bora zaidi lakini bora hazijakubalika.

Kwa kuwa mitihani ndo njia inayokubalika kupima uwezo wetu basi tuiheshimu na kuifanya kwa bidii na maarifa. Bidii na maarifa vinatakiwa kuja wakati wa maandalizi ili kuweza kumudu na kutawala somo kabla ya kuingia chumba cha mitihani. Ni m uhimu kufanya hivyo ili kujiamini katika kufanya mitihani, kuthibitisha utu na maadili yetu. Ni vyema mtu akafanya mitihani yeye mwenyewe bila kutumia vyanzo visivyoruhusiwa. Kufanya hivyo ni kipimo cha utu bora na faida kwa taifa na dunia kwa ujumla, kwani viongozi na watu wema wamo miongoni mwa wanavyuo wanaoendelea na mitihani yao hivi sasa.

Ili kujijenga zaidi kitaaluma nhapa chini kuna nafasi ya masomo ya uzamili kwa wanaopenda ila nafasi ijazwe haraka kwa kuwa muda umekwisha. Fanya haraka kupata nafasi hii:

 
MASTERS STUDIES - MPhil in African Studies
Our aim is to offer students a window into the cultural, intellectual, and political dynamism of African societies. At a time when Africa is often represented a place in need of outsiders' benevolence and direction, we hope to give students the linguistic and interpretive tools to study African societies on their own terms. The degree will provide an excellent foundation for those who wish to expand their knowledge of Africa, and particularly for students entering positions in the arts, the media, NGOs, and other professions.

The application deadline for MPhil in African Studies 2012-13 is the 30 June 2012

KWA TAARIFA ZAIDI SOMA HAPA

Tuesday, June 19, 2012

BASATA, GABA ARTS WAENDESHA SEMINA KWA WASANII WA FILAMU

Na Mwandishi Wetu
Mkurugenzi wa asasi ya Gaba Arts James Gayo
akisisitiza jambo wakati akitoa mafunzo kwa wasanii wa filamu
Baraza la Sanaa la Taifa (BASATA) na asasi ya Gaba Arts mapema wiki hii wameendesha semina fupi kwa Wasanii wa filamu ili kuwajengea weledi katika eneo la uandishi bora wa miswada ya sinema (script writing).

Semina hiyo iliyoendeshwa kupitia programu ya Jukwaa la Sanaa kwenye Ukumbi wa BASATA ilijikita katika maeneo ya namna ya kuendeleza wazo hadi sinema ya kusisimua, namna ya kufikia hisia za watazamaji,ujenzi mzuri wa matukio,kutengeneza wahusika na mfumo wa hadithi, Mwanzo, kati na hitimisho.

Akitoa mada kwenye programu hiyo maalum, Mkurugenzi wa asasi ya Gaba Arts James Gayo alisema kuwa, muda umefika sasa kwa wasanii wa filamu kusaka maarifa ili kutengeneza sinema zenye visa vipya, zenye weledi na zisizosukumwa na matakwa au maelekezo ya wasambazaji.

“Wenzetu kutoka nje wanatamani sana kupata vitu kutoka Afrika vyenye kuzungumza uhalisia wa maisha ya kwetu, wanataka kuona vitu vipya hivyo, katika uandishi wa muswada wa sinema suala la uhalisia na visa vyenye utofauti ni la msingi sana” alisisitiza Gayo.

Alizidi kueleza kuwa watazamaji wa sinema (filamu) huwa wana kawaida ya kuchoka pale wanapolishwa visa vya aina moja muda wote na akaonya kuwa kama wasanii hawatajikita katika kubuni visa vipya na vyenye kugusa uhalisia wa maisha yao wadau watasusia kununua.

“Ikiwa tutaendelea kutengeneza filamu zisizo na weledi, zenye visa vilevile na zenye kusukumwa na wasambazaji au haja ya kuchuma fedha za haraka tu watu watatuchoka na baadaye soko litakufa” alionya Gayo.

Gayo ambaye amepitia mafunzo ya utengenezaji filamu katika mataifa mbalimbali ikiwemo Marekani alitaja sifa za muswada (script) bora kuwa ni pamoja na kubeba wazo linalozalika kwenye jamii, visa vyenye uhalisia na vipya, utengenezaji mzuri wa wahusika na sifa zingine nyingi.

Kwa upande wake msanii wa mashairi Mrisho Mpoto ambaye alikuwa miongoni mwa waliohudhuria semina hiyo alisema kuwa, wasanii wa filamu wanahitaji kusaidiwa kwani kwa sasa soko la filamu limekuwa la kitumwa na lenye kuburuzwa na matakwa ya wasambazaji bila weledi.

Akihitimisha programu hiyo, Katibu Mtendaji wa BASATA Ghonche Materego alishauri wasanii wa filamu kujipanga kushirikiana na wasomi wenye weledi katika maeneo yao ili kuzalisha kazi zenye weledi la ubora.

“Tuna wataalam wengi katika Sanaa, wamebanana na mambo mengi lakini ni vema wasanii tukawatumia na kushirikiana nao katika kuboresha kazi zetu” alisisitiza Materego.

Friday, June 15, 2012

FURSA YA WASANII KUJIFUNZA JINSI YA KUANDAA SCRIPT MAKINI KATIKA FILAMU


Ndugu mdau wa Sanaa,
Wadau wa Sanaa wanataalifiwa kuwa Gaba Art Centre wataendesha warsha ya masaa mawili kuhusu Stadi za uandishi wa miswada ya Sinema ( Script writing skills), Siku ya Jumatatu 18,June 2012, saa 4 kamili kwenye jukwaa la sanaa katika ukumbi wa Baraza la Sanaa la Taifa (BASATA)

Baadhi ya mambo yatakayojadiliwa ni;

1. Namna ya kuendeleza wazo hadi sinema ya kusisimua (Idea to a good film)

2. Namna ya kufikia hisia za watazamaji (Reaching Audience emotion)

3. Ujenzi wa Action na Dialogue nzuri.

3. Kutengeneza Wahusika (Characters)

4. Mfumo wa hadithi, Mwanzo, kati na Hitimisho ( Ploting, beginning, middle and end)

Ni fursa nzuri kwa Wasanii kuleta mabadiliko kwenye tasnia ya filamu kwani kumekuwa na changamoto mbalimbali katika tasnia hii ambazo kwa njia moja au nyingine zimekuwa kikwazo katika kufikia ufanisi unaohitajika

Mbali ya kukualika wewe binafsi, ninakuomba uwaalike wanachama wako wote wanaoweza kunufaika na mafunzo haya.

KARIBUNI SANA

James Gayo (coordinator)

+255270006

Monday, June 11, 2012

TAARIFA KWA VYOMBO VYA HABARI


National Arts Council BASATA

FURSA YA WASANII WA TANZANIA KUSHINDA EURO 5,000 KATIKA SHINDANO LA KUTUNGA WIMBO RASMI WA KUNDI LA MATAIFA YA AFRIKA, KARIBIANI NA PASIFIKI

(ACP GROUP OF STATES)

Baraza la Sanaa la Taifa (BASATA) kupitia Wizara ya Habari, Vijana, Utamaduni na Michezo limepokea mwaliko wa Wasanii wa Tanzania kujitokeza kushiriki shindano la kutunga wimbo utakaokuwa unatumiwa kama wimbo rasmi wa mataifa ya Afrika, Karibiani na Pasifiki (ACP Group of States).

Shindano hili ambalo litahusisha mataifa 79 wanachama wa umoja huu limeandaliwa na Sekretarieti ya ACP kwa lengo la kupata wimbo ambao utabeba dhana ya mataifa ya Afrika, Karibiani na Pasifiki.

Kwa mujibu wa taarifa ya Sekretarieti ya ACP, shindano hili linamhusu msanii mmoja-mmoja au Kikundi cha wasanii ambao watapaswa kutunga wimbo huo kwa kuzingatia lengo kuu la umoja huo ambalo ni Maendeleo Endelevu na Upunguzaji Umaskini sambamba na Ushawishi mkubwa kwenye Uchumi wa Dunia.

Aidha, wimbo huo utatakiwa uwe wenye kujenga moyo, fikra na kutangaza malengo ya kundi hili la mataifa ya Afrika, Pasifiki na Karibiani.

BASATA inatoa wito kwa wasanii wa Tanzania kujitokeza kwa wingi kushiriki shindano hili kwani ni heshima na fursa pekee tumepewa kama taifa kuonesha vipaji na uwezo wetu kimataifa katika eneo la utunzi wa nyimbo.

Ni wazi kuwa, kujitokeza kwa wasanii wetu wengi kushiriki katika shindano hili si tu kutaonesha utayari wa sisi kama taifa katika kushindana na mataifa mengine wanachama bali utakuwa ni mwanya wa kuitangaza Sanaa yetu ya muziki nje ya mipaka yetu.

Ikumbukwe kuwa, ushindi wa Msanii kutoka Tanzania kwenye shindano hili kutamjengea heshima msanii husika na taifa kwa ujumla.

Maelekezo kuhusu Wimbo utakaotungwa

• Tungo zote lazima ziandikwe katika moja ya lugha rasmi za ACP ambazo ni Kiingereza, Kifaransa, Kiispaniyola na Kireno.

• Wimbo huo uliokamilika lazima uambatanishwe na tunzi (lyrics) zilizoandikwa na zitumwe katika mfumo wa MP3/DVD/WAV Format

• Tungo ziguse maeneo yafuatayo

i) Fikra ya umoja ambayo itaunganisha nchi wanachama wa ACP

ii) Utajiri na tamaduni mbalimbali zilizo katika nchi wanachama wa ACP

iii) Mataifa wanachama wa ACP na kuheshimu Demokrasia, Haki za Binadamu na Utawala Bora.

iv) Nchi wanachama wa ACP na msisitizo katika maendeleo yenye usawa pia kusimamia mikataba ya kimataifa ya Haki na Amani.

Jinsi ya Kushiriki

Nyimbo zilizotungwa kwa kufuata mwongozo huo wa ACP zitumwe kupitia anuani ifuatayo ;-

Josephine Latu-Sanft (Press Office)

Avenue Georges Henri

451,1200 Brussels, Belgium

E-mail : latu@acp.int.
Mwisho wa kutuma  Agosti 31, 2012

Imetolewa na;

Ghonche Materego

Katibu Mtendaji - BASATA

Wednesday, May 30, 2012

BASATA YAWATAKA WASANII KUONGEZA THAMANI KATIKA KAZI ZAO



Na Mwandishi wa BASATA

Huku kukiwa na juhudi za kutambuliwa na kuthaminiwa kazi za wasanii ndani na nje ya nchi, Baraza la Sanaa la Taifa (BASATA) limewataka wasanii kuongeza thamani kwenye kazi zao ili kuzipa ubora zaidi.

Wito huo umetolewa mapema wiki hii na Mkurugenzi wa Idara ya Utafiti, Mafunzo na Habari wa BASATA Godfrey Lebejo wakati akihitimisha programu maalum iliyohusu Ubunifu, Utengenezaji na Uongezaji thamani katika Kazi za Sanaa kupitia Jukwaa la Sanaa.

Alisema kuwa, ubora katika Sanaa unapatikana pia kwa Wasanii kuangalia wenzao wanafanya nini na wao kupata ubunifu mpya kwa kuongeza vionjo, uthamani na ubunifu binafsi katika kuifanya kazi ya Sanaa kwanza kupendwa na baadaye kupewa thamani kubwa sokoni.

“Ni wazi Wasanii wetu wanapaswa kuzingatia uongezaji uthamani kwenye kazi wanazozifanya. Kubuni kazi ni suala moja lakini kuongeza uthamani katika kazi yako ili ivutie wengi na kuuzika kwa thamani kubwa ni suala lingine la kuzingatia” alisistiza Lebejo.

Aliongeza kuwa, kwa sasa kuna taarifa za Wakenya kununua kazi za Wasanii wetu kwa bei ya chini na baadaye kuziongezea ubunifu, thamani na kuziuza nje kwa bei kubwa. Katika hili anasema, inatokana na wasanii wetu kutokuzingatia falsafa hiyo ya ubunifu na uongezaji thamani wa kazi zao.

“Tuna bahati ya kuwa na malighafi nyingi sana, baadhi zimeoneshwa hapa lakini suala hapa ni sisi kutumia ipasavyo malighafi hizo katika kubuni kazi zenye ubora na kuhakikisha tunazipa thamani stahiki tunapozisafirisha nje” alizidi kusisitiza.

Awali akiendesha darasa hilo maalum ambalo wiki hii lilikuwa mahsusi kwa ajili ya wasanii na wajasiriamali wa Sanaa za mikono (Handcrafts), Haroun Sabili kutoka asasi ya Musoma Handcraft alisema kuwa, Sanaa hizo zinahitaji ubunifu na umakini mkubwa kwani kinyume chake ni kutokuvutia na kupoteza uthamani.

Alitoa wito kwa Wasanii kujiunga katika vikundi na kuwa rasmi ili kuhakikisha kwanza,wanajenga mazingira ya kuwezeshwa lakini pia kupata mafunzo mbalimbali ambayo yatawafanya wazalishe kazi za Sanaa zenye ubora na thamani kubwa.

“Ni ngumu sana kuhudumia msanii mmoja-mmoja lakini mkiwa kwenye umoja ni rahisi sana kupata fursa za uwezeshaji hususan mafunzo katika kuongeza ubunifu na uthamani wa kazi zenu” alishauri Haroun.

Katika programu hiyo iliyohudhuriwa na wadau 72, elimu kuhusu ubunifu na uongezaji thamani kwenye kazi za Sanaa ilitolewa sambamba na malighafi mbalimbali na jinsi zinavyoweza kutumika kuzalisha kazi za mikono kuoneshwa.

Tuesday, May 22, 2012

NAFASI ZA MASOMO ZAIDI (UZAMILI)

Nchini Tanzania, idadi ya vyuo vikuu imeogezeka kutoka chuo kikuu kimoja tu cha umma mwaka 1961 hadi kufikia zaidi ya vyuo vikuu na vyuo vikuu vishiriki 60 mwaka 2012. Takwimu hizi ni kulingana na kitabu cha mwongozo wa kuomba nafasi za masomo vyuo vikuu toka mamlaka ya kudhibiti vyuo vikuu nchini TCU.

Kuongezeka huko kwa vyuo vikuu nchini pamoja na kuja kutokana na sheria ya kuruhusu vyuo hivyo, imekuja hasa baada ya kuonekana mahitaji dhahiri nchini. Idadi ya watu, hususani wanafunzi imeongezeka kwa kiasi kikubwa. Makadirio yanaonyesha kuwa kuna zaidi ya wananchi milioni arobaini hapa Tanzania, na wengi kati ya watanzania hao ni vijana. Na zaidi, kuanzishwa kwa shule nyingi za kata, japo nyingi zingali duni kiubora, kumeongeza idadi ya vijana wenye uhitaji wa elimu ya chuo kikuu. Na ukweli huo unapatikana kwa uwazi zaidi katika malengo ya kimaendeleo ya Tanzania 2025; kwamba kufikia wakati huo watanzania wengi wawe wamefikia daraja la kati.

Elimu ni njia ya uhakika ya kumuweka mtanzania wa kawaida kwenye daraja la kati kuliko njia nyingine nyingi zinazofahamika. Kwa mantiki hiyo inafaa zaidi watanzania wengi wapate elimu yenye lengo la kuwakomboa, kifikra na kiujuzi na hatimaye waelimike kwa lengo la kuwasaidia kwa maana ya kuwatumikia wananchi wenzao wengi.

Kwa mantiki hiyo vijana ama wanafunzi wengi wanahitajika kujikita vyema katika masomo wanayoyafanya, wabobee kwa uhakika hasa. Wanaokwenda kazi wakafanye kazi kwa bidii na ujuzi zaidi wanaotaka kuendelea na masomo zaidi wafanye vivyo hivyo kwa bidii bobevu. Hapa ni nafasi moja kwa wanaopenda kuendelea na masomo zaidi. Wasome hapa kuna nafasi za kutoa udhamini kwenye masomo ya juu zaidi. Udhamini wa masomo - Sholarship hapa...

Thursday, April 26, 2012

MASHINDANO YA SU-SAUT KATIKA PICHA

Kikundi cha uhamasishaji STEMMUCO
Mashabiki katika mduara wa sherehe
Mchezo baina ya STEMMUCO NA JUCO UKIENDELEA
Mashabiki wa STEMMUCO wakishangilia ushindi wa timu yao


                                                                                                                                  
   
                                                        

                          

Wednesday, April 25, 2012

Siku ya Malaria Duniani

Ugonjwa wa malaria ambao ni wakitropiki, unaendelea kuuwa watu wengi duniani na hasa barani Afrika hususani kusini mwa jangwa la Sahara. Ungonjwa huu ambao inasemekana umekuwa ukimsumbua binadamu kwa zaidi ya miaka 50'000 ni tishio kwa afya za Waafrika wengi.

Malaria huuwa zaidi kina mama na watoto
picha hii kwa hisani ya blogu hili
Asilimia 90% ya vifo vyote vya malaria hutokea barani mwetu, ambapo asilimia sitini ya vifo vyote huwa ni watoto wadogo chini ya miaka mitano. Mara nyingi malaria huambatanishwa na umasikini, na huenda ukawa moja ya vyanzo vya umasikini barani. Kuhusiswa huko na umasikini ni kutokana familia nyingi barani kushindwa kumudu manunuzi ya dawa za kuzuia maambukizi lakini pia mara nyingine kukosa uelewa wa namna ya kujikinga hususani vijijini na mijini kwenye familia zenye elimu na kipato cha kadri ama chini .
Chandarua chaweza kuzuia maambukizi
Ugonjwa huu unaweza kuzuiwa kwa kutumia chandarua kilichotiwa dawa ya kuua mbu na wadudu wengine, kusafisha vyema mazingira ya maeneo tunayoishi ili kuharibu mazalia ya mbu, kukausha na kuondoa maji yote yaliyotuama. na kadhalika.

Ugonjwa wa malaria unazuilika na inawezekana kufanya hivyo kama usemavyo ujumbe wa kataa Malaria. Na ukweli huu umedhihirika huko Zanzibar na Zambia ambapo katika ripoti za hivi karibuni, ugonjwa huo umedhibitiwa kwa asilimia zaidi ya hamsini.

Kwa kumbukumbu ya siku hii tujihadhari zaidi na kuhadharisha wenzetu wawe makini na ugonjwa huu unaoendelea kuuwa binadamu wengi zaidi mithiri ya vita.  

Taarifa za Malaria zaidi zinaweza kupatikana katika blogu hii pia. na katika blogu la unicef, who nk




Sunday, April 22, 2012

JE UMEANDIKA NINI?

Kipanya kikitoa huduma ya usafiri kwa umma. Picha toka blogu

















Hivi karibuni nilikuwa kwenye basi dogo la usafiri wa umma daladala; toka Mtwara kwenda Mikindani. Usafiri maarufu kwa daladala za Mtwara ni vipanya; vibasi vidogo vidogo ambavyo nadhani vingi ni mitumba toka Dar es Salaam. Vipanya vingi mjini hapa vimechoka na vinakwenda kwa mwendo wa kusuasua vinapokuwa barabarani. Hakuna mabasi makubwa mithili ya yale ya Mwenge Posta kwa Dar es Salaam, pamoja na hayo ule udaladala upo pale pale. Daladala ama vipanya hivi vinajaza kama ilivyo ada ya daladala sehemu nyingi Tanzania. Hapo juu nimegusia Mikindani; huu ni mji mkongwe, mji wa zamani ambao kwa bahati mbaya umesahaulika, hauendelezwi tena. Pengine kwa kuwa neema ya gesi mjini hapa imefunguliwa basi mambo huenda yakawa sawia  kwa mji huu wa kihistoria.Sasa nirejee kwenye mada ya makala hii.

Mikindani chakavu, picha na blobu ya wadau wa safari


















Katika kipanya nilichokuwa abiria, utakumbuka kuwa kwenye daladala huwa kuna mada nyingi, kondakta wetu alikuwa muongeaji kupindukia. Kodakta, konda ndivyo wanavyofahamika zaidi, huyu hatofautiani na wengi walio mikoa mingine; ni kijana aliyevalia sare chakavu ya kazi na ambapo kama walivyo wengi wao suruali yake ilikuwa ikining'inia zaiki kuliko kuvaliwa, namna hiyo ya kuvalia huitwa na vijana wa leo "kata k". Koda yule katika utani na abiria mmoja ndani ya daladala letu, ambaye nadhani ni shwahiba wake kwa jinsi walivyokuwa wameshibana kwa simulizi za kutosha bila shaka kwa lengo la kufupisha safari. Basi yule konda alimtupia rafiki yake swali ambalo hasa nd'o linabeba kichwa habari cha mada hii, hivi wewe toka umalize shule ya msingi umeandika chochote kweli?
Hivi wewe umeandika chochote kweli? Kwa hakika hili ni swali dogo sana na lategemea uzito ambao mtu ataamua kulitilia mkazo. Lakini ni jambo kubwa na muhimu sana pia. Mtu anayeandika kwa kawaida ni mtu anayesoma pia. Kwa hivi swali la konda lauliza pia, je, umesoma nini hivi karibuni? Sina hakika kama yeye mwenyewe ameandika ama amesoma chochote hivi karibuni. Tafiti na ripoti mbalimbali zinaonyesha kuwa moyo na tabia ya kujisomea kwa watu wengi imepotea ama inapotea kwa kasi kubwa . Hapo zamani ilikuwa ni lazima kuandika barua ili kujua nini kinaendelea nyumbani kwa wazazi wako walio mbali nawe, siku hizi inatosha kuweka salio katika simu ya mkoni, simu hizo karibu kila mmoja anayo yake; hii ni moja ya sekta ambazo Tanzania imepiga hatua kubwa sana, na kuanza kuongea. Anayejua kuandika ataongea kama asiyejua kuandika halikadhalika. Kukua kwa tekinolojia ya habari nako kwa kiasi kikubwa kinachangia kushuka kwa moyo wa kuandika na kusoma kama hapo awali. Hivi leo hata zile huduma za kibenki ambazo humlazimu mtumiaji kuandika japo sentensi mbili tatu zinafanywa kwa wepesi na urahisi kabisa kupitia simu ya mkononi hata na mtu asiyejua kusoma na kuandika ila tu masuala ya lazima hususani yahusuyo pesa. Maendeleo ya tekinolojia ya habari ni muhimu lakini tuendelee kujifunza kusoma na kuandika.

Hivi wewe umeandika chochote toka uhitimu elimu ya msingi, sekondari, chuo kikuu, toka upate udaktari wa falsafa?Swali hili la konda mhitimu wa darasa la saba lamgusa kila mmoja wetu toka wale wa shule ya msingi hadi madaktari wasiotimu watu ila falsafa. Nchini Tanzania pamoja na juhudi nyingi za wasomi wetu mahitaji ya vitabu vya mafunzo mbalimbali bado ni vichache; tunaendelea kutumia vitabu toka ng'ambo. Hili si jambo jema hata chembe.

Wito kwa kila mmoja wetu tuongeze muda wa kusoma vitabu zaidi na kufanya hivyo tutapata hamu na ujumbe wa kuandika chochote kitu kwa lengo la kuielimisha jamii, ambalo ni jukumu la kila mmoja wetu.

Monday, April 16, 2012

MANENO MAKALI HAYAVUNJI MFUPA

The image by the courtesy of Google
                                   
"The smallest deed is better than the greatest intention." John Burrough.
Maneno Makali hayavunji mfupa!

Wazo hili nimelipata katika mtandao wa advance Africa. Mtandao ambao siku zote hutoa kwa wahitaji fursa za masomo na kazi zaidi . Mtandao huu ni nyenzo nzuri wa vijana walio masomoni na wanaotarajia kumaliza masomo yao na kujiunga na ulimwengu wa kazi.

Mtandao huu huonyesha fursa za kazi kwenye nchi mabalimbali ikiwa ni pamoja na ughaibuni. Kwanza nieleweke vyema kuwa jambo muhimu kwa mwenye kuweza kulifanyia kazi, ni mtu binafsi kujiajiri ni vyema akafanya hivyo japokuwa si vibaya kama atafanya kazi sehemu nyingine kwanza ili apate mtaji wa kuanzisha shughuli zake binafsi. Kwa wale wanaopenda kufanya kazi za kuajiriwa, wanaweza pia kufikiria kazi za hapa nchini na pia zile za kimataifa. Vijana wetu wafahamu kuwa kazi hizo zipo pia kwaajili yao si tu kwa watu wa mataifa mengine. Hata hivyo ili kuweza kupata fursa hizo ni vyema kuzingatia masuala kadhaa yenye umuhimu usio kifani. Weledi, uaminifu, kujiamini na kujituma, ujuzi wa lugha za kigeni, utayari kuishi katika tamaduni mchanganyiko na kadhalika.

Weledi ni kigezo cha uhakika kwa mtu kufanya kazi popote apendapo. Weledi ni msamiati ulioibuka hivi karibuni ukimaanisha ujuzi na uwezo wa kufanya kazi. Wanachuo ama mtu yeyote anayetaka kufanya kazi ni vyema awe na ujuzi wa kile anachotaka kufanya hii ni muhimu hasa. Hapa linaibuka swali la mtu anapata vipi uwezo na ujuzi wa kazi ili hali ndo kwanza anatoka masoni? Swali hili lafaa kujibiwa na fursa za kujitolea; vijana wanafunzi, wanavyuo tujenge utamaduni wa kujitolea kufanya kazi katika makampuni, mashirika na hata kati taasisi za kidini ili mradi kuwe na fursa ya kujijenga katika utendaji kazi na hapo hakutakuwa na ukosefu wa ujuzi.

Uaminifu; ni moja ya mahitaji muhimu katika ulimwengu wa kazi na ujasiriamali. Katika ulimwengu wa mtaji jamii "social capital" uaminifu ni suala la lazima katika mafanikio, ili ufanikiwe ni lazima uwe na mtandao mkubwa na mpana, huwezi kupata mtandao mkubwa vile kama wewe si mwaminifu. Kwa hivi basi ni lazima kujifunza kuwa mwaminifu. Tunu ya uaminifu ni moja kati ya zawadi amabazo watu wengi hujifunza toka katika familia zetu; huwatazama wazazi wetu jinsi wanavyoishi na hii hurithi toka kwao. Hata hivyo kulingana na uwezo mkubwa wa ubongo wa binadamu; unaweza kujifunza kila kitu mradi tu upatiwe mazingira na kuwe na nia na ulazima wa kufanya hivyo.

Kujiamini na kujituma; hivi ni vigezo muhimu katika mafanikio. Ili uweze kufanya jambo fulani ni lazima kwanza wewe mwenyewe ujiamini kuwa unaweza kulifanya, lakini kujiamini peke yake haitoshi ni lazima kujituma katika kile unachonuia kukifanya. Tunu hivi mbili ukiziweka pamoja basi una uhakika wa kufanikiwa. Msemo wa Kiswahili Penye nia pana njia unafaa uwe kielelezo na mwongozo katika malengo yako maishani.

Ujuzi wa lugha za kigeni; hiki ni kitendea kazi muhimu hasa hususani katika zama zetu za utandawazi. Katika nyakati hizi watu wengi zaidi husafiri, kufanya hivyo kuna walazimu kujifunza lugha kadhaa. Wewe huna sababu ya kutojifunza lugha muhimu za maitaifa mengine hasa zile zenye ushawishi kwa mataifa mengi. Unaweza kujifunza na kutawala vyema zaidi Kiingereza, Kifaransa, Kispanyola, na sasa kwa sababu za kiuchumi, watu wanajifunza kichina. Ujuzi wa lugha nyingi utakufanya uwe mshindani mkubwa na kujitofautisha na hata wale waliofanya kazi siku nyingi.

Utayari kuishi katika tamaduni mchanganyiko; binadamu sisi ni wamoja kwa namna zote muhimu. Binadamu ana undwa kwa chembe hai ndogo ndogo ambazo ni sawa kwa kila binadamu, ana mifumo kadhaa ambayo hufanya kazi sawa sawa na kadhalika. Hata hivyo tamaduni, mazingira, makuzi n.k huleta tofauti tulizonazo katika jamii za binadamu zilizosambaa katika uso wa sayari ya dunia. Tofauti hizi muhimu ndo hutufanya tufanikiwe kwani hutujengea ushindani mioyoni mwetu. Sasa kama unataka kufanikiwa ni lazima ujifunze kuishi na watu wa jamii zingine; kupitia wao utajifunza taaluma na tekinolojia za watu wengine. Ukipata fursa hiyo; itumie vyema kwani unaweza kuibadilisha dunia toka duniani kote!

Kwa wanaotafuta nafasi za kazi na masomo nje ya nchi tafuta kwa kubonyeza hapa


Saturday, March 31, 2012

KIFO: UKAMILIFU WA UBINADAMU

Sehemu ya umati uliofika kumuaga mwanachuo aliyeaga dunia
















Kama ilivyo kwa mawiyo na macheyo ya jua, ndivyo ilivyo kwa kuzaliwa na kifo. Msemo mmoja wa kiafrika wasema: "Kamwe ardhi haichoki kutupokea" ama kama inavyojidhihiri katika vitabu vitakatifu; kuna muda wa kila jambo: kupanda na kuvuna, kuzaliwa na kufa... ama tena binadamu u mavumbi na mavumbini utarudi. Na zaidi na pengine muhimu kupindukia; mbegu isipoanguka ardhini na kufa hubaki kama ilivyo, lakini ikianguka na kufa huzaa zaidi na zaidi kuliko ilivyokuwa hapo kabla. Mbegu ya mmea wowote inaweza kufananishwa na maisha ya binadamu.

Inafaa kukumbushana kuwa mara tu binadamu anapotungwa kwenye tumbo la mamaye, tayari anakuwa na sifa za kuaga dunia, kufa. Hii inadhihirisha kwa maisha ya vichanga ambavyo hata kabla ya kuzaliwa, hufariki dunia. Vijana wengi hudhani ya kuwa kifo ni kwaajili ya wazee; watu walioishi kwa miongo kadhaa hapa duniani. Ni vyema tuambiane kuwa hii si kweli, kila binadamu yupo tayari, ameiva, amepevuka kwaajili ya kifo. Kama isemwavyo hivi leo kila mtu ni marehemu mtarajiwa. Kwa mantiki hiyo basi hatuna haja ya kuogopa. Kinyume chake inafaa tujiandae kwa tukio hilo la uhakika kama ilivyo kwa kuchomoza jua bila juhudi zetu kila asubuhi, kwa uzoefu tu twafahamu kuwa jua litachomoza. Pamoja na kujua ukweli huo bado hatuzoei suala hili.


Jeneza likiwa ndani ya ndege tayari kwa safari

Kamwe hatuzoei kifo kwa sababu kila kinapotokea, kinatokea kwa mtu ambaye hajawahi kufa. Najua hili si jambo geni lakini huo ndo ukweli wenyewe, je ni kwanini? Jambo hili li hivyo? Bila shaka ni kwa sababu kila mtu ameumbwa kwa sura na mfano wa Mungu. Kiimani twaelewa kuwa binadamu ameumbwa na Mungu na kuwa binadamu nd'o kazi nzuri kuliko kazi nyingine zote za Mungu na ni kwa sababu hiyo kila anapofariki dunia mwenzetu basi sisi hupatwa na simanzi lisiloelezeka, hata wale wenye mioyo migumu huguswa pia na kifo cha mpendwa ama mwanadamu ambaye walimfahamu, kuishi naye na kadhalika. Kifo ni sehemu ya ukamilifu wa binadamu.

Katika vitabu vitakatifu twaambiwa ya kuwa Mwenyezi alitufahamu hata kabla ya kuiumba dunia hii, kama nilivyoeleza hapo awali, binadamu kwa hakika ni kazi bora kabisa ya Mwenyezi Mungu. Twajua pia kuwa binadamu huanza kibaiolojia pale yai la mwanamke linaporutubishwa na mbegu ya mwanamume: kuanzia hapo safari ya binadamu fulani kibaiolojia huanza, na maisha yake huanza hapa duniani kwa kuzaliwa. Binadamu anazaliwa anaishi na hatimaye lazima afariki dunia. Kupitia kifo mzunguko wa binadamu unakamilika. Hivyo tukichukulie kifo kama ukamilifu wa ubinadamu wetu. Hata hivyo jambo la msingi hapa ni je, maisha hayo tunayaishi vipi hapa duniani?

Hivi leo wengi tunadhani kazi yetu katika sayari hii ya dunia ni kukusanya na kujilimbikizia mali nyingi iwezekanavyo. Tunajisahau, ukweli na wito wa binadamu ni kutoa mchango wa kuiboresha zaidi dunia kwaajili ya utukufu wa Mungu kama asemavyo Inyasi wa Loyola (1491-1556) . Tunaweza kuiboresha dunia kila mmoja kwa nafasi yake; mwalimu afanye kzi yake ya ualimu vyema, mwanasiasa afanye kazi yake vizuri, mwandishi, mkulima, mwanasayansi, mwanafalsafa, mwanafunzi na kila mmoja wetu afanye vyema kabisa kazi yake. Kushidwa kufanya vyema ama kutimiza wajibu wetu ni sawa na kushindwa kuitikia wito wa maisha yetu na tukishindwa kufanya hivyo basi maisha yetu yanakosa maana!

Tafakari hii imenijia baada ya kuona nyuso nyingi za huzuni wakati wa kumsindikiza mwanachuo wa stemmuco hivi karibuni baada ya kukamilisha safari yake hapa duniani.

Saturday, March 17, 2012

Mkanganyiko wa Maisha: Misitu ama Maisha?


Baiskeli hii TZ MKAA ikiwa imeengesha bidhaa kusubiri wahitaji mjini Mtwara
Kuishi kwenye jumuiya ya wasomi ni faida kubwa. Msomi, kwa tafsiri yangu ni mtu yeyote mwenye elimu kuanzia darasa la saba, ama kwa upana zaidi anayejua kusoma na kuandika, lakini mwenye moyo wa utafiti, kujisomea na kuwashirikisha wengine taarifa ya anachosoma ama anachotafiti.

Mwanachuo wa Stella Maris Mtwara University College (STEMMUCO), ambao kwa maelezo yangu ni wasomi, wapo katika harakati za kuandika taarifa, ripoti ya tafiti walizofanya sehemu mbalimbali hapa nchini. Kuna mada nyingi karibu kadri ya idadi ya watafiti hao. Kuna ripoti juu ya hali ya uchumi nchini, hali ya hisabati shuleni, nafasi ya sayansi katika elimu ya tanzania, hali ya elimu nchini, ushiriki wa wasichana katika elimu, jando na maendeleo, kwa ufupi nyanja zote muhimu zimeguswa, kuanzia siasa, uchumi, sayansi, na jamii. Zaidi tasnifu hizo za wasomi zimeangazia makundi mbalimbali katika jamii; wazee, wanawake, walemavu, vijana na kadhalika.

kwa ufupi, makala hii inagusia mkanganyiko unaowakuba vijana wanaofikia kundi la kujitegemea maishani. Hili ni kundi muhimu mno; hii ndio nguvu kazi hitajika ya ujenzi wa taifa letu. Tafiti zinaonyesha kuwa kundi kubwa la vijana karibu ya vijana milioni mbili na laki tatu (2.3), takwimu rasmi za serikali ya Tanzania 2005, hawana ajira zinazoeleweka. Kumbuka hii ni idadi ya makadirio tu, kuna idadi kubwa sana ambayo mara nyingi haijumuishwi kwenye taarifa rasmi, kwa hivi basi, vijana wengi hawana kazi. na wanakumbana na mkanganyiko wa maisha.

Baadhi ya sera zinakataza ama zinapiga vita shughuli ambazo vijana huzitegemea kuendesha maisha yao. Bishara ya mkaa ni moja ya biashara zinazopigwa vita kwa vile watayarishaji mkaa wengi huvuna miti kwaajili ya kuni bila mpangilio maalumu. Ni kweli zao la mkaa linaharibu mazingira na kuhatarisha dhana ya maendeleo endelevu. Wakati zao hili linapigwa vita, mahitaji na matumizi yake ndo kwanza yanazidi kuongezeka kila uchao. Na hii ni dhahiri kuwa mkaa ni bidhaa ambayo itaendelea kutumika kwa miaka mingi ijayo; kama wasemavyo vijana wa Bongo Flava; mkaa bado tutakuwa nao kwa muda mrefu sana. kumbe tufanye nini sasa.

1. Mosi, maafisa misitu, ama wataalamu wa maliasili waweke utaratibu wa kupanda miti kuwe na maeneo maalumu ya kupanda miti na vijana wavuna miti kwaajili ya mkaa wapewe maeneo ya kupanda miti na kuitunza ili hali waonyeshwe eneo maalumu la kuvuna miti ya kazi yao hiyo.

2. Pili, mamlaka husika zenye kujihusisha na gesi ya kupikia majumbani waangalie uwezekano wa kupunguza kwa kiasi kikubwa kodi za chanzo hicho mahususi cha nishati hitajika ili wananchi wengi ikiwa ni pamoja na mashambani waweze kuitumia pia.

3. Tatu, tafiti zifanyike kuangalia upunguzaji wa bei ya umeme ili walio na fursa ya kutumia nishati toka shirika la taifa la umeme watumie pia kwa kupikia; kwa sasa bei yake ni kubwa mno kwa mwananchi mwenye kipato cha wastani kumudu gharama hizo.

Mpanda baiskeli akitafuta wahitaji wa biadhaa yake manispaa ya Mtwara-Mikindani
Nchini Tanzania hali halisi ndivyo ilivyo vijana wengi wamejiajiri kuuza mazao ya miti

Tukifanya haya kuna uwezekano wa kufikia ndoto tuliyonayo ya kuwa na Watanzania wa daraja la kati ifikapo 2025 kama inavyoelezwa kwenye mpango wa maendeleo wa taifa. Kinyume na hivyo vijana wetu wataendelea kuwa kwenye mkanganyiko mkubwa wa misitu ama maisha ya leo; je nikate miti ili nichome mkaa ama nisikate na kufa njaa?